Devrik Cümle

Yüklemi sonda bulunmayan cümlelerdir.

“Ayırma gözlerini gözlerimden bu akşam.”

cümlesinde yüklem “ayırma” sözcüğüdür. Diğer bütün ögeler yüklemden sonra geldiğinden bu cümle devriktir.

  • “Seni almadan gitmeyeceğim buradan.”
  • “Kuşlar buralara gelmiyor artık.”
  • “Çayınızı hazırlarım şimdi.”

cümlelerinde yüklemler sonda olmadığından bu cümleler devriktir

Yüklemi sonda yer almayan cümlelere devrik cümle denir.

Cümlenin yüklemi başında, ortasında bulunabilir; ama cümlenin sonunda değildir.

Günlük konuşma dilinde devrik cümle çok sık kullanılır. Önceden planlanmayan konuşmalarda insan, öncelikle dikkatini söylemek istediğine yoğunlaştırır; cümlenin yapısına ve kuruluşuna çok dikkat etmez. Ayrıca sürekli kurallı cümlelerle sürdürülen bir konuşma monoton ola­cağından sıkıcı da olur.

Bazı yazarlar ise sürekli devrik cümle kurmaya özen gös­terir. Nurullah Ataç devrik cümleye çok rağbet eden yazar­lardandır:

“…Öyle derin anlamı yoktur benim yazdıklarımın. Gele­cek yüzyılların kişileri yeni bir acun görüşü, bir yaşama yolubulamayacaklardır benim yazılarımda (…) Okurlar çoğunluğu tanımaz beni. Beni yazarlar, şairler tanır, daha çok genç yazarlar, genç şairler. Bugün Ataç diye bir efsane, bir mythe varsa genç şairler, genç yazarlar kurmuşlardır onu. Hepsi de yılar benden,yılgı salmışımdır onların arasına. Suç bende değil, ben bir şey yapmadım onları yıldırmak için…”

(Nurullah ATAÇ)

Bu parçadaki neredeyse bütün cümleler öğe dizilişine göre devrik cümledir.

* Devrik cümleler bir anda ortaya çıkan panik, sevinç, ürkme, tepki, korku gibi duyguların anlatımında da kullanılır:

  • Gidin burdanl
  • Kaçın, hemen burdan!
  • Kazandık çok şükür.

* Şiirlerde devrik cümle daha sık kullanılır. 

* Devrik cümleler yüklemlerine göre isim cümlesi de olabilir, fiil cümlesi de.

Aşağıdaki örnek dizeleri inceleyelim:

  • “Senden aldım bu feryadı.  (Devrik fiil cümlesi)
  • Bu imiş dünyanın tadı         (Devrik isim cümlesi)
  • Anılmazdı Veysel adı       (Devrik fiil cümlesi)

⇒Öge Dizilişine Göre Cümleler Geri Dön⇐

⇒Cümle Türleri Konu Alatımına Geri Dön⇐

Bilgi: Sitemiz, hukuka, yasalara, telif haklarına ve kişilik haklarına saygılı olmayı amaç edinmiştir. Sitemiz, 5651 sayılı yasada tanımlanan “yer sağlayıcı” olarak hizmet vermektedir. İlgili yasaya göre, site yönetiminin hukuka aykırı içerikleri kontrol etme yükümlülüğü yoktur. Bu sebeple, sitemiz “uyar ve kaldır” prensibini benimsemiştir. Telif hakkına konu olan eserlerin yasal olmayan bir biçimde paylaşıldığını ve yasal haklarının çiğnendiğini düşünen hak sahipleri veya meslek birlikleri, dilbilgisi25@gmail.com mail adresinden bize ulaşabilirler. Bizle iletişime geçilmesi halinde ilgili kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde size dönüş yapılıp gerekli bilgi verilecektir.