Ek fiilin Olumsuzu
Ek fiille çekimlenmiş sözcüklerin olumsuzu “değil” sözcüğü ile yapılır.
Çalışkandım } çalışkan değildim.
Çalışkanmış } çalışkan değilmiş.
Çalışkansa } çalışkan değilse.
Çalışkanım } çalışkan değilim.
Yukarıdaki örneklerde ek fiilin olumsuz çekimi görülmektedir. Diğer fiillerin “-ma, -me” ile, ek fiilin “değil” ile olumsuz yapılması, ek fiilin bulunmasını oldukça kolaylaştırır.
“Kısa sürede eve vardı.”
“Sınıfta on kişi vardı.”
cümlelerinde altı çizili sözcüklerden hangisinin ek fiil aldığını bulmak için cümleleri olumsuz yaparız. Birinci cümlenin yüklemi,
“Kısa sürede eve varmadı.”
şeklinde olumsuz yapılabilir. İkinci cümlenin yüklemi,
“Sınıfta on kişi varmadı.”
şeklinde söylenemeyeceğine göre, ikinci cümle ek fiil almıştır.
Ekeylemin olumsuzu “değil” ilgeciyle yapılır.
Aldığınız ev çok genişmiş. Aldığınız ev çok geniş değilmiş.Bu cümlelerin birincisinde, ad soylu “geniş” sözcüğü ekeylem alarak yüklem olmuştur, ikinci cümlede yükleme “değil” ilgeci getirilerek cümle olumsuz yapılmıştır. Aşağıda ekeylemin farklı zamanlarıyla çekimlenen yüklemlere sahip cümlelerin olumsuz halleri de bir arada verilmiştir.
Dün hava oldukça güzeldi. Dün hava oldukça güzel değildi. Ben bugün çok yorgunum. Ben bugün çok yorgun değilim. O köy buradan oldukça uzaktır. O köy buradan oldukça uzak değildir. Çok hastaysan hemen eve git. Çok hasta değilsen hemen eve git.
Leave A Comment