FİİL (EYLEM)
İsimler varlıkları, kavramları karşılayan sözcüklerdir. Fiiller ise hareketleri, oluşları, durumları karşılar. Fiiller genel olarak mastar hâlinde ifade edilir. Mastar hâlinde bir hareketin adı olurlar: “yürümek, olmak, düşünmek vs.”
A) Fiilerin Anlam Nitelikleri:
Fiiler anlam niteliklerine göre kılış, durum ve oluş olmak üzere üçe ayrılır. Kılış ve durum fiilleri yapma, oluş fiileride olma anlamı taşır. Yapma bildiren eylem öznenin iradesiyle gerçekleşirken, olma ifade eden fiillerde eylem öznenin iradesi dışında gerçekleşir.
Fiil → yapma (irade) → Kılış veya Durum
Fiil → olma ( irade dışı) → Oluş
- Ahmet kütüphanede kitap okuyor. (Kılış)
- Ahmet oturduğu yerden ayağa kalktı. (Durum)
- Ahmet bu günlerde çok zayıfladı. (Oluş)
- Yapma ifade eder
- Eylem yapıldığı sürece devam eder.
- oku – , yaz -, git -, gez -, yürü -, kır -, kes -, iç -,
- Yapma ifade eder
- Bir anlık eylemlerdir. Eylem olur ve biter.
- Eylemin arkası hareketsizdir.
- kalk -, sus -, otur -, yat -, bekle -, uzan -, dur -,
- Olma ifade eder.
- Özne eylemi yapmaz, eyleme uğrar.
- sarar -, zayıfla -, yaşlan -, doy -, acık -, geliş -,
FİİL ÇEKİMİ
Fiillerin kip ve şahıs bildirecek biçimde düzenlenmesine fiil çekimi denir.
Fiil çekiminde kip mutlaka bulunur, ancak şahıs bazen bulunmayabilir. Fiil çekiminin daha iyi anlaşılabilmesi için kip ve kişi kavramları üzerinde durmak gerekir.
Fiillerde Kip ⇐konu için tıkla
Eylemlerin bir hareketi, oluşu, durumu ortaya koyuşu farklı şekillerde olur. Bazen bunlar bir başkasına haber verme şeklinde aktarılır, bazen bir koşula bağlanır, bazen istenen bir durum anlatılır. Buna fiilin kipi denir.
Türkçe’de kipler iki grupta incelenir. Bunlar haber kipleri ve dilek kipleridir.
Haber (Bildirme) Kipleri
Çekiminde kesin bir zaman ifadesi olan fiiller haber kipindedir. Haber kiplerinin beş çekimi vardır. Bunları çekimleriyle birlikte gösterelim.
Dilek (İsteme) Kipleri
Bu kiplerde zaman anlamı yoktur. Bu kipler bir isteği, arzuyu vs. bildirir.
Örneğin; “gitmeliyim” sözünde bu işin ne zaman yapılacağı değil, gitmenin arzu edildiği anlatılmak isteniyor.
Dilek kiplerinin dört çekimi vardır.
FİİLLERDE ANLAM (ZAMAN) KAYMASI
Mastar olarak bir anlamı olmayan, isim ve isim soylu sözcüklere gelerek onları cümlede yüklem olarak kullandıran ve çekimlenmiş fiillere gelerek bileşik çekimli fiiller oluşturan “imek” fiiline ek fiil denir.
Ek fiilin iki görevi vardır:
Ek fiilin birinci görevi isim soylu sözcükleri yüklem yapmak.
Ek fiil, isim soylu sözcükleri yüklem yaparken dört kip ekinden yararlanır. Bu kip ekleri şunlardır:
Şimdi bunları kısaca görelim.
Ek fiilin ikinci görevi birleşik zamanlı fiillerin oluşmasını sağlamaktır.
Basit zamanlı fiil, fiilin tek bir zaman veya kip bildirecek şekilde çekimlenmesiydi. Bileşik zamanlı fiil ise, fiilin birden çok kip ve zaman bildirecek biçimde çekimlenmesiyle oluşur. Basit çekimli fiillere ek fiilin getirilmesiyle yapılır.
Birleşik zamanlı fiiller üç grupta incelenir.
Bilgi: Sitemiz, hukuka, yasalara, telif haklarına ve kişilik haklarına saygılı olmayı amaç edinmiştir. Sitemiz, 5651 sayılı yasada tanımlanan “yer sağlayıcı” olarak hizmet vermektedir. İlgili yasaya göre, site yönetiminin hukuka aykırı içerikleri kontrol etme yükümlülüğü yoktur. Bu sebeple, sitemiz “uyar ve kaldır” prensibini benimsemiştir. Telif hakkına konu olan eserlerin yasal olmayan bir biçimde paylaşıldığını ve yasal haklarının çiğnendiğini düşünen hak sahipleri veya meslek birlikleri, dilbilgisi25@gmail.com mail adresinden bize ulaşabilirler. Bizle iletişime geçilmesi halinde ilgili kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde size dönüş yapılıp gerekli bilgi verilecektir.
başlıklara tıklayınca konunun detaylı anlatımıyla karşılaşmak çok güzel, diğer siteler kısa kısa anlatmış hiç bir şey anlamıyordum bu sitedeki detaylar sayesinde konuyu çok güzel öğrendim
yardımcı olacağımız başka bir konu olursa lütfen bunu bize bildir hasan, sitemiz kullanıcılarına sürekli destek sunmaktadır
Saussure ingilizce konuları sadece ingilice değil diğer derler olursa iyi olur
Sayın Legolas(Eren) tam olarak neden bahsettiğinizi anlayamadık, daha açık yazarsanız size yardımcı olabiliriz. Konularımız Türkçe dilbilgisi kurallarını içermektedir.
Yaw.Geçen penta attım :Ş matematik hocasına dedim penta attığımı bana kaç derecelik açıdan vurdu dedi lo :Ş QWERQWWQWQWQWQ
xD
sdfjghsdkfjghas ulan:D
Güzel yorumunuz için teşekkür ederiz.
harika ya süper benim sitem bu
süper olmuş elinize emeğinize sağlık
evet çok güzel anlatmışsınız sınava burdan çalıştım çok güzeldiiiiiiiiiiii
Sınavınız umarım başarılı geçmiştir.
ASFDASDFKJOIFAS ULAN:D lol’cüler heryerde:DdDdD
Teşekkürler güzel makale.
Bence video cekimleri yapmalisiniz daha iyi olur cunku biraz usenebiliyouz amaher haliyle super bir site ama t… ..mi kadar olmasını isterim
Aa
Çok güzel bence
Çok tesekkurler odevimi hepsini bitirdim
Süper tam istediğim gibi tsk ödev bittiği
Aynn
Saussure fiilimsiler konu anlatımınız varmı bu arada süper bir site
http://dilbilgisi.gen.tr/fiilimsiler-eylemsiler/ Bu adresten ulaşabilirsiniz
Saussure Gerçekten beğendim açıklayıcı yazılmış fakat konu anlatımlı videoda açıklayıcı olabilirdi hem daha çabuk anlayabilirdik 🙂
Gercekten guzel
süperrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr
Bizim hoca bize buradan yazdırmıştı
yyyyyyyyyyyaaaaaaaaaaannnnnnnnnnnnniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii ((((((((((((((((((((((((((((((((:
adam olun
mükemmel 🙂
Bayıldııımm ellerinize sağlık çok güzel projem bitti
iyi
Sizin sayenizde sinavimdan 100 aldim cok sagolun
Cok guzel bir site bayildimmmmmmmmmmmmm :-):-):-):-):-):-):-):-):-):-):-):-):-):-)
Merhaba ben
merhaba 7. sınıfın metnin konusunu falan yazarmısınız
çok beğendim
siteniz bence çok yardımcı oluyor.
Türkçe’nin son konusu birleşik zamanlı fiiller mi?
Adam gibi site