Ek Fiilde Zamanlar Konusu
Ek fiil, isim soylu sözcükleri yüklem yaparken dört kip ekinden yararlanır. Bu kip ekleri şunlardır:
- Görülen geçmiş zaman: -di
- Duyulan geçmiş zaman: -miş
- Geniş zaman: -r
- Dilek şart kipi: -sa, -se
Şimdi bunları kısaca görelim.
a) Bilinen geçmiş zaman (idi) : İsimlere (-idi) eki getirilerek yüklem yapılır. Özneyi oluş üzerinde gördüğünü anlatır.
Çalışkandım (çalışkan – i di – m)
Çalışkandın
Çalışkandı
Çalışkandık
Çalışkandınız
Çalışkandılar
“Metin çalışkandı.”
cümlesinde “çalışkan” sözcüğü ek fiilin görülen geçmiş zamanı ile yüklem olmuştur.
b) Öğrenilen geçmiş zaman (imiş) : Öznenin başkasından duyulan bir oluş içinde bulunduğunu gösterir.
Çalışkanmışım (çalışkan – i miş – ler)
Çalışkanmışsın
Çalışkanmış
Çalışkanmışız
Çalışkanmışsınız
Çalışkanmışlar
Bu da zamire, edata vs. eklenebilir.
“Metin çalışkanmış.”
cümlesinde “çalışkan” sözcüğü ek fiilin öğrenilen geçmiş zamanı ile yüklem olmuştur.
c) Şart kipi (ise) : İsimlere getirilen (-ise) eki cümleye koşul anlamı katar.
Çalışkansam (çalışkan – ise- m)
Çalışkansan
Çalışkansa
Çalışkansak
Çalışkansanız
Çalışkansalar
“Metin ya çok çalışkansa.”
cümlesinde “çalışkan” sözcüğü ek fiilin şart kipi ile yüklem olmuştur.
d) Geniş zaman : Bu zaman çekiminde ek fiil diğer çekimlerinde olduğu kadar belirgin değildir. Diğerleri, eklendiği sözcükten “idi”, “imiş”, “ise” diye ayrılabildiği hâlde, geniş zamanda ayrılmaz.
Çalışkan – ım
Çalışkan – sın
Çalışkan – dır
Çalışkan – ız
Çalışkan – sınız
Çalışkan – dırlar
“Metin daha çalışkandır.”
cümlesinde “çalışkan” sözcüğü ek fiilin geniş zamanı ile yüklem olmuştur.
aradığım konu özeti biraz daha açık ve net ancak burada biraz daha eksik gibi
Sayın Hatice konularımızın uzun, gereksiz cümlelerle doldu olmasına değil, açık ve anlaşılır olmasına özen gösteriyoruz.
Biraz kısa sanki
Bence güzel kasa falan değil yeterince açık olmuş ve bol örnekli diğer sitelerle kıyaslayınca çok başarılı buldum