Kaynaştırma Ünsüzleri
Türkçede ünlü ile biten bir kelime, yine ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde kelime ile ek arasına “n, s, ş, y” ünsüzlerinden uygun olanı gelir. Buna kaynaşma denir.
- “Açılan solar, ağlayan güler.”
- cümlesinde “ağlayan” sözcüğünde “y” kaynaştırma harfi,
- “Akşamın işini sabaha bırakma.”
- cümlesinde “işini” sözcüğünde “n” kaynaştırma harfi,
- “Fakirin tesellisi ölümdür.”
- cümlesinde “tesellisi” sözcüğünde “s” kaynaştırma harfi,
- “Öğrencileri ikişer üçer içeri alın.”
- cümlesinde ise “ikişer” sözcüğünde “ş” kaynaştırma harfi kullanılmıştır.
Türkçe kelimelerde iki sesli harf yan yana gelmez. Bu nedenle sesli harfle biten bir kelimeye, sesli harfle başlayan bir ek gelirse, iki seslinin arasına bir sessiz girer. Bu sessiz , iki sesliyi kaynaştırır. Bu sessiz harfe kaynaşma (kaynaştırma) harfi, bu olaya da kaynaşma (kaynaştırma) denir. Bazı kaynaklarda yardımcı ünsüz olarak da adlandırılan kaynaştırma harfleri –y-ş-s-n‘ dir. Kaynaşma harfleri daha çok isim tamlamalarında kullanılır.
Kapı-y-ı
Akşam sefa-s-ı
Yukarıdaki ifadelerden de anlaşılacağı gibi isim tamlamalarında tamlayan –n, tamlanan –s kaynaşma harflerini alır. Türkçe’de sadece “su, ne” kelimeleri bu kurala uymaz .
Su-y-un tadı
Ne-y-in tadı
NOT : -ş kaynaştırma harfi, bazen sözcüğün sonundaki –ş ile karıştırılır. Buna dikkat etmek gerekir.
Altı-ş-ar, yedi-şe-er (Kaynaşma var)
Beş-er (Kaynaşma yok)
NOT : Kaynaşma harfinin olup olmadığını aranırken, iyelik eklerine de dikkat etmek gerekir.
Onun defter-i-n-i (Kaynaşma var)
Senin defter-in-i (Kaynaşma yok)
proje ödevimi buradan hazxırladım inşallah yüksek not alacağım sayenizde
sitemizin yetersiz kaldığı yerlerde yada eksikleri olduğu durumlarda dilbilgisi25@gmail.com adresine yazarak proje ödevleriniz için ek kaynaklar ve yardım alabilirsiniz