Soyutlama ve Somutlama (Soyutlaştırma/Somutlaştırma)
Soyut ve somut isimlerde asıl dikkat edilmesi gereken şey; bu sözcüklerin cümle içinde kazandıkları anlamlarıdır. Tek başına somut anlamda olan bir sözcük cümle içinde soyut anlamıyla kullanılabilir; ya da tam tersi soyut olan bir sözcük cümle içinde somut anlamda kullanılabilir. Yani somut olan varlığı “soyutlaştırma” ya da soyut olan kavramı “somutlaştırma” yapılabilir ki gerek YGS’de gerek KPSS’de sorular karşımıza bu şekilde getirilir. Daha iyi anlayabilmek için örneklerle açıklayalım:
Soyutlamaya Örnek:
- Seni bütün gün soğukta beklediğim için hasta oldum. (Somut isim)
(“Soğuk” sözcüğü tek başına somut anlamlıdır. Soğuk olan havayı dokunma duyusuyla algılayabildiğimiz için bu cümlede somut anlamıyla kullanışmıştır.)
- Bu soğuklukla kimseyle yakınlık kuramayacağını ona söylemiştim. (Soyutlaştırılmış isim)
(Bu cümlede soğuk olan hava, su ya da her hangi bir nesnenin soğukluğu değil, insanın diğer insanlara yakınlık kurmamasını ifade eden bir tavrıdır. Yani sözcük somutken soyut yapılmış “soyutlaştırılmıştır”. - Yufka kalbi ile yapılanlara daha fazla dayanamadı. ( Bu cümlede yufka sözcüğü olaylardan çok çabuk etkilenme anlamında kullanılmıştır. Yani yufka somutken cümle içinde soyut anlam kazandırılmıştır. )
- Gitarı çok daha kolay öğrenebilmenin bir yolu olmalı. ( Yol kelimesi somut anlamlı sözcükken bu cümlede “yöntem” anlamında kullanıldığından soyutlaşmıştır)
Somutlamaya Örnek:
- Sadece biraz mutluluk için çoğu şeye razı olabilirdi. (Soyut isim)
(Mutluluk, duyu organlarımızla algılayamadığım soyut bir kavramdır. Bu cümlede soyut anlamıyla kullanılmıştır.) - Valizine katladığı bir kaç parça mutluluk ile düştü memleket yoluna. (Somutlaştırılmış isim)
(Bu cümlede soyut olan “mutluluk” kelimesi valize katlanıp konulmuş elbiseye benzetilerek somutlaştırılmıştır.)
- Ben güzele güzel demem güzel benim olmayınca. (Somutlaştırma = İnsan kastedilerek somutlaştırma yapılmıştır)
- Kanadı kırık bir aşk ile sevda dağlarına tırmanabilir misin ? (Somutlaştırma = Aşk, kuşa benzetilerek somutlaştırma yapılmştır.)
- Gözünün önündeki film karesi hayatı boyunca aklından çıkmayacaktır. (Somutlaştırma = Hayatın belirli bir anı dönemi, üzerine kayıt yapılan bir nesneye benzetilerek somutlaştırma yapılmıştır.)
- Bunu yapmaya yürek ister, bu her babayiğidin harcı değil. (Somutlaştırma = Somut olan yürek kelimesi, cümlede soyut olan “cesaret” anlamında kullanıldığından somutlaştırma yapılmıştır. (1983 öys)Türkçemizde çok önemli bir yeri olan deyimlerimizin hemen hepsi bu somutlaştırma yolu ile meydana getirilmiştir.
Bir iki tane de çıkmış soru örneği ile pekiştirebilirsiniz arkadaşlar.
3. “Anlam genişlemesi yoluyla somut anlamlı bir ad, bir de soyut anlam kazanabilir, örneğin, somut anlamıyla ‘geçilen yer’ demek olan ‘yol’ kelimesi ‘yöntem’ anlamına gelerek soyut bir anlam da kazanmıştır.”
Böyle bir anlam değişmesini örneklendiren kelime, aşağıdakilerin hangisinde kullanılmıştır?
A) Bunu yapmaya yürek ister, bu her babayiğidin harcı değil.
B) Bu gördüğün bulutlar, yağmur yüklü bulutlardır.
C) Bu dağlar, geçit vermez sarp dağlardır.
D) Ağaçlar, ilkyazda bir gelin gibi donanırlar.
E) Yapının güzel bir görünümü vardı; taş, dantel gibi işlenmişti. (Öys 1983)
27. Dil, insanların düşündüklerini, duyduklarını bildirmek için kullandıkları, sözcükler ve işaretlerden oluşan bir anlaşma aracıdır. Ancak, herhangi bir araç değildir. Bir ulusun kimliğini belirleyen, duygu ve düşünce dünyasını besleyen en önemli etkendir. Aynı zamanda ulusal kimliği yansıtan bir ayna gibidir. Bu ayna kirlenirse toplumsal varlığımız da kirlenir. İşte bu gerçeklerden yola çıkarak bütün ülkede anadili bilincini ve duyarlığını besleyip geliştirme çabası içinde olmalıyız. Çünkü bir dili yozlaşmaktan, bozulmaktan kurtaracak güç, yasalar ve yasaklamalar değil; o dili konuşan toplumun dil bilinci ve duyarlığıdır.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Örneklerden yararlanılmıştır.
B) Dilin önemi ve işlevi vurgulanmıştır.
C) Okuyanı yönlendiren bir hava taşımaktadır.
D) Tanımlamaya yer verilmiştir.
E) Yargılardan biri benzetmeyle somutlaştırılmıştır. (2004 Öss)
hocam çok güzel anlatmışsınız, sitenizi çok seviyorum
Harika anlatmışsınız öğretmen okulda çok anlattı ama anlamadım buradan çalıştım hemen anladım
her konunun altında yorumum bulunsun çünkü behlülü arıyorum, şaka bir yana konular çok iyi anlatılmışta bu kullanıcılar biraz garip anlamalarında zorluk var sanırım
ancak zekan kadar espiri yapabilirsin sen zaten fazlasını çabalama
Daha fazla yorum olsa çook iyi olucak
Yazacaksın ki yorum olsun Ben emeklerine saygı için yorum yazıyorum ve buradan çalışıp girdiğim sınavlar hep yüksek not aldım . Favorilere ekliyorum
Daha fazla yorum olması için yazmak gerekli yiğido bu sitenin Hakkı bu yorumlar değil daha çok yorum gerekli
Somutlaştırma anlatımında verilen son örnekte bir hata yok mu acaba? “Bunu yapmaya yürek ister, bu her babayiğidin harcı değil.” Somut olan yürek kelimesi, cümlede soyut olan “cesaret” anlamında kullanılmıştır diye bir açıklama verilmiş. Bu soyutlama olmuyor mu? Yoksa ben mi yanlış anladım? Teşekkürler…
Hemen kontrol edilip yanlışlık varsa düzeltme yapılacaktır. ilginiz için teşekkür ederiz.
Evet soyutlama oluyor Ayşe Hanım, siz yanlış anlamamissiniz. Küçük bir hata yapılmış orada, duzeltirler herhalde fark ettiklerinde 🙂
Sa arkafadlar
Aynen Enes 🙂
Aynen Fatih
Bihteri arıyorum, görürseniz selam söyleyin, bir de yatıma gelsin… fasfadsfdsafsdfsdafdsf
amk malı geldim ıstee <333
okk
nice anlatım hıcam
benim aradım şey burda diyl özür dilerim ama ben burden anlamadım
Merhaba
fazla gereksiz cümle kullanılmış çok banelll
Tesekkurler. Emege saygı
verdiğiniz yürek örneği soyutlaştırma örneği değil
Cok guzel
Yurek somutlastirma ornegi degill (KAFL)
Bun yapmak yürek ister, cümlesinde soyutlama vardır. Yürek somut iken soyut anlam kazanmış. Yine film karesi sözünde de soyutlama vardır. Somut iken soyut anlam kazanmış.
oo good game easy
arkadaşlar sorularınız varsa buradan cevaplayabilirim ben bir türkçe uzmanıyım sürekli bu siteyi takip ediyorum kimin yardıma ihtiyacı varsa yardım ederim tabi babam internettimi sınırlamazsa
benim türkçe dersim hep beş bendemi türkçe uzmanıyım acaba bu siteden çalışıyorsan notların seninde iyidir
çok güzel anlatmışsınız elinize sağlık okuldaki öğretmenimde keşke buradan çalışsa yoksa türkçede başarılı olması imkansız