ÜNSÜZ YUMUŞAMASI
Sözcük sonlarında yer alan süreksiz sert ünsüzlerden (ç, k, p, t) sonra ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde süreksiz sert ünsüzlerin yumuşayarak “b, c, d, g ” seslerine dönüşmesi olayına “ün süz yumuşaması” denir. Ünsüz yumuşaması “ünsüz değişimi” olarak da adlandırılabilir.
Ekmek+i>Ekmeği Sokak+a> Sokağa
Yurt+u > Yurdu Kitap+ın>Kitabın
Yamaç+ı>Yamacı Ağaç+a> Ağaca
Bu Kurala Uymayan Sözcükler
- a)Tek heceli sözcüklerden birçoğu:
İlk-i >İlki Kat-a>Kata Saç-ı>Saçı
- b) Türkçeye yabancı dillerden gelen sözcükler:
millet + i -> milleti hukuk + u – hukuku
devlet + in —> devletin
- c) Özel isimlerin yazımında sert ünsüzlerin yumuşaması kuralına uyulmaz.
Zonguldağ’ı değil ⇒ Zonguldak’ı
Karabüğ’e değil ⇒ Karabük’e
Ahmed’e değil ⇒ Ahmet’e
Ünsüz yumuşaması özel durumlar
1- Sert ünsüzle biten eklerden sonra ünlüyle başlayan başka bir ek getirildiğinde yine “ünsüz yumuşaması” meydana gelir.
Örnek: 3 gün sonra tekra size geleceğiz (Gel->ecek->iz).
2- Sert ünsüzle biten bazı sözcüklerde “ünsüz yumuşaması (Ünsüzlerde yumuşama)” görülmez.
Örnek: Sen hukukun(hukuk->Un) üstünlüğüne güven miyormusun?
3- Tek heceli sözcüklerde Ünsüz yumuşaması (Ünsüzlerde yumuşama) kuralı olmaz.
Örnek: Senden böyle bir şey beklemezdim koçum (Koç->Um).
4- P, ç, t, k ünsüzleri ile biten özel adların sonuna ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde son harfteki yumuşama yazıma yansıtılmaz.
Örnek: İsmail’e verdiğin mektubu ilettim.
5- Yabancı dilden Türkçeye geçen sözcüklerde yumuşama olmaz.
Örnek: Yanında telefon kartı(Kart->ı) varmı acaba?
Örnek: Arkadaşının bisikleti (Bisiklet->i) çok güzelmiş.
Leave A Comment